Studio Forma 96

SZUM AI
Sztuczna inteligencja, to chyba najgorętszy temat ostatnich dwóch lat. Ilość informacji na jej temat może przytłaczać, często trudno odróżnić szum informacyjny tworzony przez firmy i media (Hype) od istotnych treści. Big Techy i niektórzy naukowcy uznają AI za technologię rewolucyjną, ale musimy pamiętać, że są to jednocześnie jej twórcy i sprzedawcy. Głosy płynące ze świata nauki, sztuki i projektowania pokazują, jak wiele niepokoju oraz znaków zapytania budzi AI. Jest ona wyzwaniem dla praw autorskich, bo uczy się na działach stworzonych przez ludzi. Istnieje obawa, że dane na jakich trenuje mogą zawierać uprzedzenia i stereotypy, czyli bias, może to wykluczać grupy osób lub wprowadzać w błąd. Może być wykorzystana do tworzenia dezinformacji i naruszać cyberbezpieczeństwo firm i państw. Wpływa także na stan planety, bo jej trenowanie i działanie wymaga dużej ilości energii, zasobów, ludzkiej, często nieetycznie wynagradzanej pracy.

CZY AI JEST KREATYWNA?
Czy to, że Gen AI generuje ze znanych treści nowe treści, oznacza, że jest kreatywna? Zdania naukowców są tu podzielone. Tak naprawdę AI jest nawet dla jej twórców „czarną skrzynką”, nie wiedzą oni jak uczą się sieci neuronowe i czego mogą nauczyć się w przyszłości. Kreatywność AI dzisiaj opiera się na przetwarzaniu ogromnych ilości danych i algorytmach uczenia maszynowego. Potrafi ona generować nowe wzory, idee i rozwiązania, na podstawie znanych sobie danych, ale jak pisze badaczka MIT Anna Ivanova: „Nie powinniśmy zakładać, że ludzie i modele rozwiązują problemy w ten sam sposób”. Chociaż sztuczna inteligencja może naśladować procesy twórcze, brakuje jej podstawowych doświadczeń poznawczych i emocjonalnych, które mają ludzie oraz samoświadomości.

POSZERZAJ SWÓJ MODEL MENTALNY
Ponieważ nawet twórcy AI nie są w stanie zrozumieć, jak działają te wielkie sieci neuronowe, nie są też w stanie przewidzieć, jak szybko AI nauczy się naszych umiejętności. Powinno nas to zmobilizować do rozwijania typowych ludzkich kompetencji i zdolności. Nie wygramy z maszynami i algorytmami, jeśli chodzi o szybkość generowania treści, czy obrazów i szczegółowości analizy danych, ale tylko my umiemy ocenić i osadzić w szerokim kontekście efekty pracy AI i dopasować je do potrzeb ludzi i ram kultury. Co w takim razie możemy zrobić? Rozwijać myślenie kontekstowe i stale poszerzać i redefiniować swoje modele mentalne poprzez ciągłe uczenie się i zastanawianie się nad alternatywnymi rzeczywistościami. Oznacza to, że nawet jeśli jesteś osobą sceptycznie odnoszącą się do technologii AI spróbuj wyobrazić sobie rzeczywistość, w której będzie ona kimś w rodzaju Twojego asystenta, cokreatora pomysłów, partnera w analizowaniu projektu i jego optymalizowaniu. Poznawaj technologię, oswajaj się z nią, ucz się nowych narzędzi, albo współpracuj z ludźmi, którzy umieją to robić. Zastanów się, gdzie możesz wykorzystać narzędzia AI w swojej pracy, jak możecie połączyć siły, dzięki czemu zaoszczędzisz sporo czasu. Rozwijaj umiejętności empatii, krytycznego myślenia, myślenia kontekstowego. Jednocześnie szukaj ludzi, którzy zadają trudne pytania i pokazują słabe punkty tej technologii i twórz z nimi silne środowisko wspierające zmiany prawne zabezpieczające interesy ludzi branży kreatywnej np. dotyczące etyki AI i praw autorskich ( AI Act ). Nieustannie spoglądaj w przyszłość, bo AI rozwija się w szalonym tempie i nie wiem, jakie możliwość osiągnie za rok, czy 10 lat.

Katarzyna Andrzejczyk- Briks
Historyczka sztuki, kuratorka i wykładowczyni historii sztuki i designu w School of Form, Uniwersytetu SWPS w Warszawie i Collegium da Vinci w Poznaniu. Prowadzi zajęcia o analizie trendów na Uczelni Łazarskiego oraz WSB Merito w Szczecinie. Ekspertka zespołu Concordii Design w Poznaniu zajmująca się analizą trendów i sygnałów zmian. Współpracuje z zespołem konsultingu. Wiedzę o zmianach wykorzystuje w pracy z projektantami i firmami do tworzenia nowych, odpowiadających na zmieniające się potrzeby i wartości użytkowników: produktów, usług i doświadczeń. Jest trenerką i współtwórczynią programu Dostępny Design popularyzującym wiedzę o uniwersalnym designie i dostępności. Wierzy, że wszystko, co zostało zaprojektowane układa się w opowieść o nas – naszych potrzebach, lękach, aspiracjach i marzeniach, a projektując teraźniejszość wpływamy także na przyszłość. Dlatego zawsze warto zastanowić się, czy jesteśmy dobrymi projektantami przyszłości dla siebie, swoich potomków i planety?